کاه در آبلیمو، کاج در چای؛ تولید کم‌هزینه!

مخلوط کردن مواد غیر اصیل با کالاهای اصلی همواره دغدغه مصرف‌کنندگان بوده است. در بسیاری از کالاها همواره این شبهه وجود داشته که مواد اصلی با مواد مشابه که گاه با کالای اصلی همجنس بوده و گاه کاملا با آن مغایرت دارند، مخلوط می‌شوند.

در کالاهای بزرگ همواره این امکان وجود دارد که قطعات با کیفیت پایین استفاده شوند. به عنوان مثال این موضوع در کالاهایی مانند خودرو، رایانه یا تلویزیون بسیار به چشم می‌خورد. هم اکنون وسایل الکترونیکی زیادی در بازار هستند که چون مصرف‌کننده فقط ظاهر آن‌ها را می‌بیند، به همین دلیل برخی تولیدکنندگان غیر منصف از قطعات بی کیفیت در آن‌ها استفاده می‌کنند یا حتی برخی قطعات آن‌ها را برمی‌دارند.

با این وجود در کالاهای روزمره مصرفی و به‌ویژه اقلام خوراکی، مخلوط کردن مواد با یکدیگر از دیرباز مورد توجه تولیدکنندگان و مورد اعتراض مصرف‌کنندگان بوده است.

داستان قدیمی مخلوط کردن آب با شیر برای افزایش حجم شیر و ثابت نگه داشتن قیمت تولید، موضوعی است که آشنای همه مصرف‌کنندگان این کالاست. با این وجود امروز موضوع جدیدی در عرصه تولید شیر مطرح شده و آن هم مخلوط کردن وایتکس برای افزایش ماندگاری شیر یا از بین بردن بیماری‌های دامی موجود در شیر است. اگرچه این موضوع هنوز اثبات نشده، اما احتمال وجود آن هم منتفی نشده است.

در همین زمینه اما برخی محصولات دیگر همواره با اتهام مخلوط شدن مواجه بوده‌اند. به عنوان مثال گفته شده است که برخی آبلیموهای موجود در بازار که اگرچه تولید صنعتی و بسته‌بندی با کیفیت دارند، اما ظاهر این آبلیموها چندان خوشایند نیست از همین پروسه مخلوط کردن پیروی می‌کنند.

گزارش شده که به دلیل سودده نبودن تولید آبلیمو وافزایش قیمت تولید آبلیموی خالص که در نهایت به کاهش مصرف منجر خواهد شد، برخی تولیدکنندگان از روش عجیب برای مخلوط کردن این محصول استفاده می‌کنند.

از آنجایی که کاه پس از مخلوط شدن با آب، مایعی همرنگ آبلیمو از خود تولید می‌کند، برخی تولیدکنندگان این روش را برای تولید مایعی شبیه آبلیمو استفاده می‌کنند و پس از مخلوط کردن کاه با مقداری آبلیمو، مایعی باحجم بالا و طعم آبلیمو تهیه می‌کنند. در این میان از برخی افزودنی‌های مجاز که به ترش کردن محصول کمک می‌کند نیز استفاده می‌شود.

این روش اگرچه قیمت نهایی محصول را کاهش می‌دهد، اما از کیفیت آن به شدت می‌کاهد. در حال حاضر برخی تولیدات موجود در بازار دچار این شبهه‌اند و رنگ آبلیموی تولید این کارخانه‌ها این شبهه را تقویت می‌کند.

از سوی دیگر چای کالایی است که از دیرباز با شبهه مخلوط کردن مواجه بوده است.

هم اکنون چای تولید داخل از کیفیت مناسبی برخوردار است و در خارج از کشور نیز خریداران زیادی دارد. با این وجود حجم زیادی از چای هر ساله به کشور وارد می‌شود.

کیفیت نامناسب چای‌های خارجی اخیرا مورد انتقاد معاون اول رییس جمهور نیز قرار گرفت، اما مشخص نیست چرا همچنان به جای تقویت تولید چای داخل، به واردات چای اقدام می‌شود.

شبهه مخلوط کردن چای با میوه درخت کاج از مدت‌ها پیش در میان مصرف‌کنندگان مطرح بوده است. میوه مخروطی شکل درخت کاج که قهوه‌ای رنگ است، پس از خرد شدن ظاهری بسیار شبیه دانه‌های چای پیدا می‌کند.

برخی چای‌های موجود در بازار به دلیل احتمال مخلوط شدن با میوه درخت کاج یا موادی غیر از برگ چای، از رنگ‌دهی و طعم نامناسبی برخوردارند.

بعضی تولیدکنندگان چای برای رفع این مشکل از رنگ‌های مجاز خوراکی و اسانس‌های طعم‌دهنده استفاده می‌کنند. این اقدامات برای آن است که کاهش قیمت از طریق مخلوط کردن چای اصیل با سایر مواد حاصل شود و از سوی دیگر با حفظ کیفیت ظاهری و طعم و رنگ چای از مشتری آن کاسته نشود.

مخلوط کردن مواد اصیل با سایر مواد به خصوص در خوراکی‌های قابل مخلوط کردن شبهه‌ای است که همواره در میان مصرف‌کنندگان وجود داشته و هر بار برای یک یا چند کالا این شبهه ایجاد می‌شود.

از سوی دیگر کشف انبارها و مراکز تولید غیر قانونی از سوی بازرسان حوزه بازار وحتی پلیس هر چند وقت یکبار به این شبهه دامن می‌زد.

با این وجود مشخص نیست که چرا چنین کالاهایی در بازار وجود دارند و چگونه می‌توانند از موانع سختی مانند استاندارد یا دریافت پروانه ساخت و پروانه بهداشتی عبور کنند و حتی بدون داشتن این گونه الزامات قانونی در بازار به فروش برسند.