اساس آزمایش :
در اندازه گیری چربی به روش سوکسله ، لیپیدها به وسیله پترولیوم اتر به طریق مداوم استخراج می گردد.
لوازم مورد نیاز :
- بالن تقطیر سوکسله و استخراج کننده
- انگشتانه (کارتوش) استخراج فاقد چربی
- حمام آبی
- مبرد برگردان
- آون
مواد مورد نیاز :
- پترولیوم اتر(60-40)
- اسید کلریدریک غلیظ
- ماسه شسته با اسید
روش انجام آزمایش :
1- غذاهای عمومی (غلات و غیره)
سیستم سوکسله را که شامل قسمت استخراج کننده ، مبرد برگردان و بالن تقطیر می باشد و قبلاً خشک و توزین گردیده است را سوار کنید . 2-3 گرم از نمونه غذا را در یک انگشتانه که فاقد چربی می باشد دقیقا وزن کرده ، دهانه آن را با مقداری پشم شیشه به صورت شل بپوشانید ، انگشتانه را در استخراج کننده قرار دهید و آنقدر پترولیوم اتر اضافه کنید ، تا یک بار سیفون گردد. باید مقدار بیشتری پترولیوم اتر بیفزایید تا نیمی از محفظه استخراج کننده پرگردد. علت آن اینست که موقع سیفون شده ، مقداری اتر در بالن باقی بماند تا چربی استخراج شده در سیفون قبلی بر اثر حرارت شعله نسوزد.
مبرد را وصل کرده و مطمئن شوید که محل اتصال قطعات محکم باشد.سپس مجموعه را روی هیتر برقی قرار دهید تا به آرامی به جوش آید و حداقل 10 بار محفظه استخراج کننده پر و خالی گردد.
2- فرآورده های گوشتی ، دانه های آجیلی ، شیرینیهای بادامی و تافیها:
در مورد محصولاتی مانند فرآورده های گوشتی و موارد ذکر شده بالا ممکن است مقداری از چربی به پروتئین چسبیده باشد که باید پیش از استخراج چربی آزاد گردد.
برای این کار حدود 5 گرم از نمونه را بدقت وزن کرده و با 65 میلی لیتر آب و 35 میلی لیتر اسید کلریدریک غلیظ در یک بشر 250 میلی لیتری به مدت 15 دقیقه در زیر هود بجوشانید.
سپس نمونه هضم شده را از یک کاغذ صافی ، چین خورده و مرطوب که بتواند در کارتوش جا بگیرد صاف کرده و آن را به وسیله آب داغ کاملاً به کاغذ صافی منتقل نمایید.سپس نمونه هضم شده را چند بار با آب داغ شستشو دهید ، به طوری که آب عبور کرده از کاغذ، ماهیت اسیدی نداشته باشد. برای اینکار می توانید از کاغذ تورنسل استفاده کنید.
سپس کاغذ صافی را داخل انگشتانه ای که خود آن در یک بشر 100 میلی لیتری قرار داده شده است منتقل نموده و کل آنها را در 100 درجه سانتیگراد بمدت 6-8 ساعت خشک کنید . بشر 250 سی سی نیز خشک می گردد.یک ارلن 250 سی سی را که حاوی چند قطعه سنگ جوش می باشد در حرارت 100 درجه به مدت 1 ساعت خشک کنید سپس آن را سرد کرده و دقیقا توزین نمایید.
انگشتانه را پس از سرد کردن ، در دستگاه استخراج (سوکسله) قرار داده و هر دو بشر را با 150 میلی لیتر پترولیوم اتر شستشو داده و بخ وسیله قیفی به داخل انگشتانه انتقال دهید.سپس عمل استخراج را مدت 6 ساعت ادامه دهید.
محلول را جدا کرده و چربی محتوی غذا را طبق روش مععمولی که در بالا ذکر گردیده محاسبه کنید.
3- پنیر:
در مورد پنیر نیز مانند فرآورده های گوشتی و غیره که در بالا اشاره شد ، ممکن است مقداری از چربی بصورت ترکیب با پروتئین باشد که در این صورت برای استخراج موثر باید روش استخراج را با بکار بردن ماسه شسته شده با اسید اصلاح نمود.
1-2 گرم پنیر را در داخل انگشتانه ای که دارای 10 گرم ماسه شسته شده با اسید می باشد بدقت توزین نمایید. خوب مخلوط کرده و آن را به صورت ایستاده در یک آون 100 درجه سانتیگراد به مدت 2-3 ساعت خشک نمایید.
دهانه انگشتانه را با پشم شیشه مسدود نموده و چربی نمونه را به روش عمومی که در بالا اشاره شد به وسیله پترولیوم اتر استخراج کنید . بالن استخراج را مطابق بالا خشک کرده و پس از سرد کردن دوباره وزن کرده و چربی محتوی آن را به روش زیر محاسبه کنید.
درصد چربی
100 × W2 - W1
W3
که در آن W1 وزن بالن خالی (برحسب گرم) و W2 وزن بالن بعلاوه چربی (برحسب گرم) و W3 وزن نمونه غذایی مورد آزمایش (برحسب گرم) می باشد.