آیا جویدن آدامس برای سلامتی مفید است؟!

انسان ها هزاران سال است که آدامس می جوند، برای مثال یونانی های باستان، اقوام مایایی و آمریکایی های بومی، عصاره یا رزین انواع خواصی از درختان را می جویدند . فرمولاسیون مدرن آدامس از دهه ی 1860 آغاز شد ، در آن سال ها صمغ ازگیل آمریکایی یا همان صمغ آدامس وارد ایالات متحده شد و تلاش هایی توسط یک دندان پزشک به نام دکتر تامس ادمز که می خواست نوعی لاستیک جدید اختراع کند انجام گرفت، اما حاصل کارش به آدامس تبدیل شد.

در کارخانه های آدامس سازی ابتدا رزین ، موم و مولکولی به نام پلی وینیل استات را برای ساختن پایه ی آدامس با هم مخلوط می کنند سپس مخلوط کننده های بزرگ، ظرف های حاوی مواد پایه ی حل شده ی آدامس را با پودر ها، شربت ها و شیرین کننده هایی از قبیل ساخارین، آسپارتام، آس سولفام و سیکلامات  مخلوط می کنند البته مقدار این شیرین کننده ها در آدامس بیش از حد مجاز نبوده و خطری از این نظر مصرف کنندگان را تهدید نمی کند، سپس دستگاه های دیگر ، مواد چسبناک را به داخل قطعات آدامس وارد می کنند یا آن ها را به شکل قرص هایی در می آورند . بسته بندی، آخرین مرحله ی کار است. در آمریکا هر شخص سالانه نزدیک به یک کیلو گرم آدامس می جود . اما مطرح کردن این که آدامس می تواند برای سلامتی مفید باشد، شرکت های سازنده و فروشنده ی آدامس را امیدوار کرده که افراد پس از این بیشتر آدامس خواهند جوید.

اما آدامس چه نقشی در سلامتی ما دارد ؟

1)تحقیقات زیادی نشان داده است که جویدن آدامس بعد از غذا ، از طریق تحریک تولید بزاق، با پوسیدگی دندان مبارزه می کند. بزاق در تخریب باکتری هایی که باعث پوسیدگی دندان می شوند نقش دارد.

2)"جیل لویل" متخصص تغذیه و رئیس موسسه ی Wrigley Science می گوید که آدامس ممکن است برای مغز شما هم مفید باشد. او می گوید یک تحقیق در ژاپن روی 9 شرکت کننده نشان داد که جویدن آدامس جریان خون را در مغز آن ها تا 40 درصد افزایش داده است و در نتیجه اکسیژن رسانی به بافت مغز افزایش می یابد. تحقیقات دیگر نشان داده اند که جویدن آدامس باعث افزایش و تقویت حافظه ی کوتاه مدت و بلند مدت می شود طی تحقیقی در ایالات متحده مشخص گردید کسانی که آدامس می جوند، وقتی که فهرستی از کلمات را به خاطر می سپارند، در زمان یادآوری این کلمات 25 درصد بهتر از کسانی که آدامس نمی جوند عمل می کنند. لویل می گوید:"این قطعا" قابل درک است، چیزی که جریان خون را افزایش می دهد با آن چه که سطح هوشیاری را بالا می برد در ارتباط است." جویدن آدامس بخش جلوی شبکه ی کورتکس مغزی را فعال تر کرده و موجب پردازش بهتر اطلاعات مغز می شود.

3)محققان معتقدند که نه تنها عضلات دهانی، بلکه فعالیت عضله ی زبان نیز، هنگام جویدن آدامس افزایش می یابد و به دفع مواد سمی گروهی از عضلات بدن کمک می کند.

4)جویدن آدامس تاثیر مثبت در کاهش موارد ریفلاکس دارد ، ضمنا" جویدن آدامس در حین پیاده روی از بازگشت اسید معده به مری جلوگیری می کند.

5) به نظر برخی از محققان ، استفاده از آدامس موجب کاهش احتمال خونریزی لثه وتشکیل پلاک های دندانی می شود.

6)جویدن آدامسی که حاوی گزیلیتول و یا سوربیتول ( انواعی از قند ها که دارای بنیان های الکلی شیمیایی با جذب کند بوده و از آن ها برای ساخت مربای دیابتی ها استفاده می شود ) باشد ، منجر به کاهش پوسیدگی دندان ها می شود ، اثر جویدن آدامس های گزیلیتول و فلوراید ، حتی از محول های کلرهگزیدین و آمین فلوراید هم بیشتر می باشد ، گرچه استفاده از مسواک و خمیر دندان در جلوگیری از پوسیدگی دندان تاثیر بهتری دارند.

7) سلامت دندان ها منجر به سلامت دهان شده وسلامت دهان منجر به کاهش خطر بیماری های قلبی و دیابت و.... می شود.

8)برخی از محققان بر این باورند که ، گزیلیتول در جلوگیری از اوتیت میانی ( گوش درد ) در افرادی که به دفعات از آدامس های حاوی این ماده جویده باشند، موثر است.

9) آدامس ،هوشیاری ، توجه و تمرکز را افزایش می دهد و حتی خلق و خو را بهتر می کند و از اضطراب می کاهد.

10)یکی از شیوه های لاغری آدامس جویدن است. آدامس جویدن موجب سوختن کالری بیشتر در بدن می شود . تحقیقات دانشمندان مایوکلینیک نشان می دهد که با آدامس جویدن 11 کالری در ساعت از بدن سوخته می شود. استفاده از آدامس پیش از میان وعده های غذایی به کاهش گرسنگی کمک می کند. دانشمندان پس از بررسی 60 نفر دریافتند که جویدن آدامس پیش از وعده های غذایی اشتها را سرکوب می کند ، به خصوص وقتی فرد تمایل زیادی برای خوردن غذاهای شیرین دارد. اگر از آدامس هر روز و به مدت یکسان استفاده شود ، وزن بدن به اندازه ی 1.5 کیلوگرم کاهش می یابد.

11) شواهد علمی بیشتر تایید می کند که جویدن آدامس در بهبود بیماران پس از جراحی روده تاثیر مفید دارد. به گفته ی پژوهشگران ، عمل جویدن ، اعصاب دستگاه هاضمه را تحریک می کند و تحریک اعصاب دستگاه هاضمه بازگشت عملکرد روده به حالت طبیعی و سالم را سرعت می بخشد.

آدامس های دارویی

در سال 1991 تشکیلات دارویی ( فارماکوپه ) اروپا ، طرح استفاده از آدامسی را داد که به کمک آن بیماری های دهانی و تعدادی از سایر بیماری ها را به کمک موادی که از راه دهان یا سیستم گوارشی قابل جذب هستند درمان کرد. تحقیقات نشان می دهد که آدامس ممکن است در آزاد کردن داروها یا سایر مواد به درون جریان خون، خیلی بهتر از یک قرص عمل کند زیرا مخاط دهان بعضی از مواد را خیلی سریع تر از روده و معده جذب می کند. در سال 2006 دانشمندان دانمارکی دریافتند که بدن انسان یک داروی حساسیت را از طریق جویدن آدامس محتوی آن، سه بار بیشتر از زمانی جذب می کند که قرص حاوی آن بلعیده شود. این محققان دریافتند که 40 درصد این داروها مستقیما از طریق مخاط دهان این افراد وارد جریان خون آن ها شده است. مواد دارویی از قبیل فلوراید( برای درمان و کاهش پوسیدگی های دندانی )، کلرهگزیدین ( بعنوان یک ضد عفونی کننده ی موضعی )، نیکوتین ( برای کاهش کشیدن سیگار )، آسپرین ( ضد درد و التهاب )، دیمن هیدرینات ( برای بیماری های روانی و هیجانی)، دیفن هیدرامین ( داروی ضد حساسیت )، نیترات میکونازول ( درمانگر بیماری قارچی کاندیدیاز یعنی همان برفک دهانی )، آنتی اسیدها ( در تسکین و درمان ناراحتی معده ) و کافئین ( به عنوان کاهش دهنده ی خواب ) در ساختار آدامس ها استفاده می شوند. افزون بر این یک ماده ی شیمیایی با عنوان فنتول گاها به برخی آدامس ها افزوده می شود که با تاثیر بر پرزهای چشایی و سلول های بویایی، احساس خنکی خوشایندی را ایجاد می کنند و از تشنگی فرد می کاهد. حتی استفاده از آدامس به جای بزاق مصنوعی در درمان خشکی دهان، ناشی از برخی سرطان ها موفقیت آمیز بوده و بیشتر مورد استقبال بیماران قرار گرفته است.اما باید توجه داشته باشیم که جویدن آدامس نباید بر دریافت غذایی تاثیر بگذارد و یا با کاهش حس تشنگی ( به طور کاذب ) ما را از مصرف مایعات باز دارد.

محققان موسسه ی پژوهشی ارتش( WRATR Walter Reed )یک آدامس حاوی کافئین ساخته اند که آن راStay Alert نامیده اند. هر آدامس به اندازه ی یک استکان قهوه کافئین دارد .

"گری کامی موری"فیزیولوژیست WRATR می گوید:"این آدامس می تواند به اندازه ی کافئین قهوه موثر باشد، اما کافئین موجود در Stay Alert می تواند ظرف چند دقیقه اثر کند و جویدن Stay Alert مثل این است که قهوه مستقیما به داخل خون تزریق شده باشد."

ارتش به ساختن این محصول کمک می کند زیرا می خواهد از بیدار ماندن سربازان در طی نوبت های کاری خسته کننده ی شبانه مطمئن باشد. تحقیقات "کامی موری" نشان می دهد سربازانی که Stay Alert می جوند، می توانند بدون اینکه بخوابند بیش از 72 ساعت به خوبی کار کنند.این آدامس ها به راحتی حمل می شوند و در آب و هوای گرم وسرد قابل نگهداری اند و بر خلاف قرص ها برای خوردنشان به آب نیازی نیست. این ویژگی آن ها را برای استفاده ی سربازان مناسب می سازد. به گفته ی وی هم اکنون Stay Alert فقط در اختیار ارتش قرار دارد اما شاید روزی سازندگان این آدامس ها آن را به عموم مردم بفروشند و افرادی که در شب  کار می کنند مانند رانندگان تریلر و کارکنان بخش پزشکی نظیر رانندگان آمبولانس ها از Stay Alert بهره مند شوند.

آدامس بجوید، اما نه خیلی زیاد !

در جویدن آدامس احتیاط کنید !جویدن آدامس مضراتی دارد که به شرح زیر اند:

1)استفاده از برخی آدامس ها و خمیردندان ها بیش از خرابی دندان ها ، موجب انتقال و حفظ باکتری هایی می شوند که عفونت ایجاد شده توسط آن باکتری ها در بدن، نهایتا موجب ایجاد و یا تشدید بیماری های قلبی می شود.

2)جویدن برخی آدامس ها موجب افت فشار خون مینیمم و افزایش ضربان قلب در بیمارن قلبی شده و احتمال خطر را در آنان افزایش می دهد.

3)گاها" جویدن آدامس های شیرین شده با برخی شیرین کننده ها موجب بروز واکنش های حساسیتی در برخی افراد می گردد. ضمنا محققان اعلام کرده اند که جویدن آدامس در برخی افراد حساس و مستعد، موجب تحریک دستگاه گوارش می شود، به علاوه مطالعه ی دیگر موید بالا رفتن احتمال خطر سرطان زبان در کسانی بود که آدامس هایی با طعم دارچین، زیاد جویده بودند.

4)مصرف آدامس های حاوی کافئین ممکن است به قدری بر خواب افراد اثر کند که موجب بی خوابی آنان شود.

5)  آدامس جویدن زیاد می تواند به مفصل آرواره آسیب برساند.متخصصین تغذیه می گویند جویدن زیاد آدامس هایی که حاوی کافئین  ، ویتامین ها یا داروها اند می تواند منجر به افزایش نا مناسب مقدار این مواد در بدن شوند.

6)جویدن خیلی سخت باعث چاقی و درد و سوزش در ناحیه ی آرواره می شود. همچنین می تواند عارضه ای به نام TMJ به وجود بیاورد، این حالت باعث درد در ناحیه ی سر و گردن می شود و باز وبسته کردن آرواره را با مشکل مواجه می کند، که با استراحت دادن آرواره از بین می رود.

7)علاوه بر ضرر هایی که ذکر شد ، مواردی از پریدن آدامس به ریه ی افراد و خطراتی برای آن ذکر شده است، به همین دلیل محققان معتقدند که جویدن آدامس برای کسانی که قرار است بیهوشی قبل از جراحی داشته باشند بسیار خطرناک است و ممکن است موجب مسدود شدن ریه شود.بنابراین افرادی که قرار است جراحی لوزه داشته باشند، باید از جویدن آدامس در روز جراحی خودداری کنند. همچنین جویدن آدامس قبل از جراحی گوارشی با افزایش ترشحات گوارشی ، احتمال خطر را افزایش می دهد.

با توجه به آنچه ذکر شد ، به نظر می رسد در کل جویدن آدامس های بدون قند به صورت متناوب (و نه دایمی ) می تواند اثرات مفید به همراه داشته باشد، گرچه جویدن طولانی مدت و یا عادت شدن جویدن آدامس قابلیت  تایید قطعی ندارد. باید توجه داشت که جویدن آدامس نباید بر دریافت غذایی تاثیر بگذارد و یا با کاهش حس تشنگی ( به طور کاذب ) فرد را از مصرف مایعات باز دارد.

منابع: http://www.morid87.blogfa.com/post_12.aspx

           http://ghasedaknews.ir/showNews.aspx?catId=7&id=1385

         http://www.persianv.com/pezeshki/077057.php